Pablo Picasso - người được xem là một trong những nhân vật vĩ đại nhất lịch sử nghệ thuật, vừa có một bí mật được tiết lộ trong tác phẩm của ông. Bên dưới lớp màu xanh của bức "Chân dung Mateu Fernández de Soto" (1901), các nhà bảo tồn tại Viện Nghệ thuật Courtauld ở London đã phát hiện một bức tranh ẩn giấu: Chân dung một người phụ nữ vô danh. Phát hiện này được coi là bước tiến quan trọng giúp hiểu rõ hơn về quá trình sáng tác của Picasso, đặc biệt trong Thời kỳ Xanh nổi tiếng của ông.
Bức Chân dung Mateu Fernández de Soto được sáng tác vào năm 1901, khi Picasso mới 19 tuổi. Đây là một trong những tác phẩm đầu tiên thuộc Thời kỳ Xanh, giai đoạn đặc trưng bởi tông màu xanh lam u buồn và đơn sắc. Trong khi chuẩn bị cho triển lãm “Từ Goya đến Trường phái Ấn tượng: Những kiệt tác từ Bộ sưu tập Oskar Reinhart”, các nhà bảo tồn tại Viện Nghệ thuật Courtauld đã sử dụng công nghệ chụp tia X và hồng ngoại để phân tích bức tranh. Kết quả tiết lộ một chân dung khác ẩn giấu dưới lớp sơn ban đầu.
 |
| Bức Chân dung Mateu Fernández de Soto được sáng tác vào năm 1901, khi Picasso mới 19 tuổi. |
Những hình ảnh thu được cho thấy hình dáng một người phụ nữ với kiểu tóc búi cao, kiểu dáng phổ biến ở Paris đầu thế kỷ 20. Ngoài ra, còn có dấu vết của một hình ảnh khác ở vị trí thấp hơn trong bức tranh, cho thấy tác phẩm đã được Picasso tái sử dụng nhiều lần. Theo ông Barnaby Wright, phó giám đốc của Viện Courtauld, bố cục hiện tại là kết quả của quá trình Picasso liên tục biến đổi hình ảnh, một đặc điểm sớm định hình phong cách sáng tác của ông.
Mặc dù danh tính của người phụ nữ trong tranh vẫn chưa được xác định, các nhà nghiên cứu cho rằng bà có thể là một người mẫu, bạn bè hoặc thậm chí là tình nhân của Picasso. Nhân vật này mang nhiều nét tương đồng với những người phụ nữ xuất hiện trong các tác phẩm cùng thời kỳ như "Người uống rượu Absinthe" hay "Người phụ nữ khoanh tay".
Theo các nhà bảo tồn, người phụ nữ ban đầu được vẽ theo phong cách Ấn tượng rực rỡ trước khi bị Picasso chèn lên bằng phong cách u ám đặc trưng của Thời kỳ Xanh. Phát hiện này cho thấy sự thay đổi lớn trong cảm xúc và phong cách nghệ thuật của ông, minh chứng cho những bất ổn nội tâm mà Picasso trải qua trong giai đoạn này.
“Đây thực sự là một bức tranh có độ phức tạp cao, hé lộ những bí mật của nó qua nhiều năm”, Kerstin Richter, giám đốc Bộ sưu tập Oskar Reinhart cho biết. “Khi Oskar Reinhart mua bức tranh này vào năm 1935, nó chỉ được coi là bức chân dung của một người thợ khắc gỗ vô danh. Giờ đây, chúng ta không chỉ biết được tính cách được miêu tả, tầm quan trọng của ông trong cuộc đời Picasso sau cái chết của người bạn thân nhất, mà chúng ta còn có thể hình dung quá trình phát triển nghệ thuật của họa sĩ trẻ này từng lớp một”.
 |
| Các nhà bảo tồn tại Viện Nghệ thuật Courtauld đã sử dụng công nghệ chụp tia X và hồng ngoại để phân tích bức tranh. Kết quả tiết lộ một chân dung khác ẩn giấu dưới lớp sơn ban đầu. |
Thời kỳ Xanh (1901-1904) được xem là giai đoạn u ám nhất trong sự nghiệp của Picasso, bắt nguồn từ cái chết của người bạn thân Carlos Casagemas. Trong cảm xúc đau thương sâu sắc, Picasso đã rời xa phong cách Ấn tượng rực rỡ để chuyển sang những tông màu lạnh, phản ánh sự trầm mặc và bi kịch. Chân dung Mateu Fernández de Soto là một ví dụ rõ rệt, với phần nền mang âm hưởng của một bức tranh tưởng niệm Carlos Casagemas.
Phát hiện về bức tranh ẩn giấu cách đây 125 năm là một đóng góp quan trọng cho ngành bảo tồn và lịch sử nghệ thuật. Theo giáo sư Aviva Burnstock tại Viện Courtauld, công nghệ hình ảnh hiện đại không chỉ tái hiện "bàn tay nghệ sĩ" mà còn cho phép người xem hiểu rõ quy trình sáng tác độc đáo của Picasso. Đây là minh chứng cho cách công nghệ có thể làm sáng tỏ những khía cạnh mới về di sản nghệ thuật.
Đoàn Mai Linh
