Châu Âu trở thành nền kinh tế tiền điện tử lớn nhất trên thế giới
1. Bối cảnh ra đời
Đạo luật Thị trường Tài sản Điện tử (MiCA) của Liên minh Châu Âu (EU) ra đời nhằm tạo ra một khuôn khổ pháp lý rõ ràng và hài hòa cho thị trường tài sản tiền mã hóa, trong bối cảnh sự phát triển nhanh chóng của công nghệ sổ cái phân tán (DLT) như blockchain. Công nghệ này đã dẫn đến sự xuất hiện của các mô hình kinh doanh và hoạt động mới, đặc biệt là trong lĩnh vực tiền điện tử. Tài sản tiền mã hóa, như một ứng dụng chủ yếu của công nghệ DLT, có tiềm năng cải thiện các phương thức thanh toán, đặc biệt xuyên biên giới, thông qua việc giảm số lượng trung gian và tăng tính hiệu quả.
Tuy nhiên, trước khi MiCA được đưa ra, lĩnh vực này thiếu các quy định pháp lý rõ ràng, đặc biệt là về các dịch vụ liên quan đến tiền mã hóa như nền tảng giao dịch, trao đổi tài sản và dịch vụ lưu ký. Điều này dẫn đến những rủi ro lớn cho người sử dụng và sự ổn định của thị trường, bao gồm lạm dụng thị trường và tội phạm tài chính. Một số quốc gia thành viên đã tự áp dụng các quy tắc riêng, nhưng điều này dẫn đến sự thiếu nhất quán trong khuôn khổ pháp lý toàn EU và làm suy yếu sự phát triển của thị trường tài sản tiền mã hóa.
MiCA được xây dựng để giải quyết những vấn đề này, cung cấp một khuôn khổ pháp lý rõ ràng và thống nhất, nhằm bảo vệ người dùng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và duy trì sự cạnh tranh công bằng trên thị trường tài sản tiền mã hóa. Mục tiêu là không chỉ tạo ra sự bảo vệ cho các nhà đầu tư mà còn hỗ trợ sự phát triển của thị trường, đảm bảo tính ổn định tài chính và sự hoạt động trơn tru của hệ thống thanh toán. Bên cạnh đó, MiCA còn khuyến khích các nhà cung cấp dịch vụ tài sản tiền mã hóa mở rộng hoạt động xuyên biên giới và gia nhập thị trường toàn cầu một cách dễ dàng hơn.
2. Nội dung và bố cục
* Luật MiCA của Liên minh châu Âu nhằm thiết lập khung pháp lý cho các tài sản điện tử, với nội dung chính bao gồm:
- Mục tiêu và Phạm vi: Xác định mục tiêu của luật là bảo vệ nhà đầu tư, đảm bảo tính minh bạch và tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của thị trường crypto-asset (tài sản điện tử) [1], với các quy định cụ thể về:
- Yêu cầu tính minh bạch và công khai thông tin đối với việc phát hành, chào bán ra cống chúng và cho phép giao dịch tài sản điện tử trên nền tảng giao dịch tài sản điện tử.
- Quy định về giấy phép và điều kiện hoạt động đối với các nhà phát hành và cung cấp dịch vụ. Trong đó đặt ra các yêu cầu về việc cấp phép và giám sát các nhà cung cấp dịch vụ tài sản điện tử, các đơn vị phát hành token tham chiếu tài sản và các đơn vị phát hành token tiền điện tử, cũng như về hoạt động, tổ chức và quản lý của họ.
- Quy định về cơ chế bảo vệ người nắm giữ tài sản điện tử trong quá trình phát hành, chào bán ra công chúng và cho phép giao dịch tài sản tiền điện tử, đồng thời với việc bảo vệ khách hàng của nhà cung cáp dịch vụ tài sản điện tử.
- Quy định về giám sát và thực thi: Thiết lập cơ chế giám sát từ các cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo tuân thủ các quy định của luật. Xây dựng biện pháp ngăn chặn giao dịch nội gián, tiết lộ thông tin nội bộ trái phép và thao túng thị trường liên quan đến tài sản điện tử, nhằm đảm bảo tính toàn vẹn của thị trường tài sản điện tử.
- Cơ chế xử lý vi phạm: Đưa ra các hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục cho các hành vi vi phạm quy định.
* Về bố cục của Luật MiCA gồm lời mở đầu, 9 tiêu đề, 149 điều và 6 phụ lục, trong đó:
- Tiêu đề I quy định về chủ đề, phạm vi và định nghĩa.
- Tiêu đề II quy định về tài sản điện tử khác ngoại trừ các token tham chiếu tài sản hoặc token tiền điện tử.
- Tiêu đề III quy định về token tham chiếu tài sản (gồm 6 chương: Chương 1: Quyền cung cấp mã thông báo được tham chiếu bằng tài sản cho công chúng và tìm kiếm sự chấp nhận của họ để giao dịch; Chương 2: Nghĩa vụ của bên phát hành token tham chiếu tài sản; Chương 3: Dự trữ tài sản; Chương 4: Việc mua lại các đơn vị phát hành token tham chiếu tài sản; Chương 5: Các token tham chiếu tài sản quan trọng; Chương 6: Kế hoạch phục hồi và hoàn trả).
- Tiêu đề IV quy định về token tiền điện tử (gồm 2 chương: Chương 1: Yêu cầu phải thực hiện đối với tất cả các nhà phát hành token tiền điện tử; Chương 2: Các token tiền điện tử quan trọng).
- Tiêu đề V quy định giấy phép và điều kiện hoạt động cho nhà cung cấp dịch vụ tài sản điện tử (gồm 5 chương: Chương 1: Cấp quyền cho các nhà cung cấp dịch vụ tài sản tiền điện tử; Chương 2: Nghĩa vụ đối với tất cả các nhà cung cấp dịch vụ tài sản tiền điện tử; Chương 3: Nghĩa vụ liên quan đến các dịch vụ tài sản tiền điện tử cụ thể; Chương 4: Việc mua lại các nhà cung cấp dịch vụ tài sản tiền điện tử; Chương 5: Các nhà cung cấp dịch vụ tiền điện tử quan trọng).
- Tiêu đề VI quy định về phòng ngừa và cấm lạm dụng thị trường liên quan đến tài sản tiền điện tử.
- Tiêu đề VII quy định cơ quan có thẩm quyền, EBA (Cơ quan Ngân hàng Châu Âu) và ESMA (Cơ quan Giám sát Thị trường và Chứng khoán châu Âu) (gồm 5 chương: Chương 1: Quyền hạn của các cơ quan có thẩm quyền và sự hợp tác giữa các cơ quan có thẩm quyền, EBA và ESMA; Chương 2: Sổ đăng ký ESMA; Chương 3: Các hình phạt hành chính và các biện pháp hành chính khác của cơ quan có thẩm quyền; Chương 4: Trách nhiệm giám sát của EBA đối với các đơn vị phát hành token tham chiếu tài sản quan trọng và token tiền điện tử quan trọng cùng các đơn vị giám sát; Chương 5: Quyền hạn và thẩm quyền của EBA đối với các đơn vị phát hành token tham chiếu tài sản quan trọng và các đơn vị phát hành token tiền điện tử quan trọng).
- Tiêu đề VIII quy định về các hành vi được ủy quyền.
- Tiêu đề IX quy định về điều khoản chuyển tiếp và cuối cùng.
Luật MiCA nhằm mục tiêu tạo ra một môi trường an toàn và đáng tin cậy cho các giao dịch điện tử tại EU, đồng thời thúc đẩy sự đổi mới và cạnh tranh trong ngành công nghiệp này.
Đồng tiền điện tử Bitcoin minh họa
3. Một số điểm nổi bật của Luật MiCA
Thứ nhất, phân loại tài sản điện tử (crypto-asset)
Căn cứ Điều 3 Luật MiCA phân loại tài sản điện tử thành ba loại chính gồm: Token tham chiếu tài sản, Token tiền điện tử. Cụ thể:
(i) “Token tham chiếu tài sản” (“Asset-referenced token”/“ART”) là một loại tài sản điện tử không phải là token tiền điện tử và có mục đích duy trì giá trị ổn định bằng cách tham chiếu đến một giá trị hoặc quyền khác hoặc sự kết hợp của chúng, bao gồm một hoặc nhiều loại tiền tệ chính thức.
(ii) “Token tiền điện tử” (“Electronic money token”/“E-money token”/“ERT”) là một loại tài sản điện tử được cho là duy trì giá trị ổn định bằng cách tham chiếu đến giá trị của một loại tiền tệ chính thức.
(iii) Tài sản điện tử khác.
Có thể thấy rằng, việc phân loại trên dựa trên yếu tố tài sản mã hóa đó có thể ổn định giá trị bằng cách tham chiếu đến các tài sản khác hay không. ART biểu thị các token tiền mã hóa có thể trao đổi với nhiều loại tiền pháp định, tài sản vật chất hoặc tiền mã hóa, trong khi EMT đề cập đến các token được gắn với một loại tiền pháp định.
Ngoài ra, Luật MiCA còn quy định về “Tiền ổn định” (“Stablecoins”) là loại tiền mã hóa được thiết kế nhằm mục đích duy trì giá trị ổn định liên quan đến một loại tiền tệ chính thức hoặc liên quan đến một hoặc nhiều tài sản, thông qua các giao thức quy định việc tăng hoặc giảm nguồn cung cấp của các tài sản điện tử này để đáp ứng với những thay đổi về nhu cầu.
Có thể hiểu rằng, Stablecoins được thiết kể nhằm mục đích duy trì giá ổn định bằng cách gắn giá trị của nó với một tài sản tham chiếu, chẳng hạn như đồng tiền pháp định (như đô la Mỹ), hàng hóa (như vàng) hoặc một loại tiền mã hóa khác. Mục tiêu chính của Stablecoins là giảm sự biến động giá thường thấy ở các loại tiền mã hóa như Bitcoin và Ethereum, giúp chúng phù hợp hơn cho các giao dịch hàng ngày và cho mục đích lưu trữ. Trong đó EMT và ART chính là hai dạng của Stablecoin.
Thứ hai, nhóm quy định về phát hành tài sản điện tử
Dựa trên việc phân loại tài sản điện tử, Luật MiCA đã có các quy định riêng về việc phát hành đối với từng loại tài sản điện tử, cụ thể:
- Để được phát hành, chào bán công khai tài sản điện từ (không bao gồm ART, EMT) thì chủ thể phải đáp ứng điều kiện gồm: (i) là pháp nhân; (ii) có Bản cáo bạch về tài sản điện tử; (iii) đã thông báo Bản cáo bạch đến cơ quan có thẩm quyền; (iv) đã công bố Bản cáo bạch công khai; (v) đã soạn thảo các thông tin tiếp thị (nếu có); (vi) công bố thông tin tiếp thị (nếu có); (vii) đáp ứng các yêu cầu của người chào hàng.
- Điều kiện yêu cầu đối với việc phát hành, chào bán công khai ART gồm:
(i) là đơn vị phát hành ART;
(ii) là pháp nhân hoặc doanh nghiệp đã được thành lập tại Liên minh Châu Âu và được cơ quan có thẩm quyền của Quốc gia thành viên sở tại cấp phép, hoặc là tổ chức tín dụng.
Trong đó, đối với tổ chức tín dụng thì phải đáp ứng: Bản cáo bạch về ART; Thông báo cho cơ quan có thẩm quyền các thông tin (gồm: Chương trình hoạt động; ý kiến pháp lý về trường hợp không đủ điều kiện là ART; mô tả chi tiết về các sắp xếp quản trị; mô tả về các thỏa thuận hợp đồng với bên thứ ba; chính sách kinh doanh; cơ chế kiểm soát nội bộ và các rủi ro; cơ chế để bảo vệ tính khả dụng, tính xác thực, tính toàn vẹn và bảo mật của dữ liệu).
Còn đối với các pháp nhân hoặc doanh nghiệp khác muốn thực hiện việc chào bán công khai thì phải nộp đơn xin cấp phép và các tài liệu đính kèm theo quy định, bao gồm cả Bản cáo bạch.
- Điều kiện yêu cầu đối với việc phát hành, chào bán công khai EMT gồm: (i) Được cấp phép là một tổ chức tín dụng hoặc là một tổ chức tiền điện tử; (ii) đã thông báo về Bản cáo bạch và công bố Bản cáo bạch.
Thứ ba, nhóm quy định về cấp phép và điều kiện hoạt động cho nhà cung cấp dịch vụ tài sản điện tử
Theo đó, Luật MiCA quy định đối tượng được cấp phép làm nhà cung cấp dịch vụ tài sản điện tử không được là cá nhân, mà phải là (Điều 59):
- Pháp nhân/doanh nghiệp khác đã được cấp phép theo quy định; hoặc
- Tổ chức tín dụng, trung tâm lưu ký chứng khoán, công ty đầu tư, nhà điều hành thị trường, tổ chức tiền điện tử, công ty quản lý UCITS (Các tổ chức đầu tư tập thể vào chứng khoán chuyển nhượng được) hoặc nhà quản lý quỹ đầu tư thay thế được phép cung cấp dịch vụ tài sản tiền điện tử.
Các nhà cung cấp dịch vụ tài sản điện tử được cấp phép phải có trụ sở đăng ký tại một Quốc gia thành viên trong Liên minh Châu Âu, và ít nhất một trong các giám đốc phải cư trú tại Liên minh Châu Âu.
Đồng thời, các nhà cung cấp dịch vụ tài sản điện tử được phép cung cấp dịch vụ tài sản điện tử trên toàn phạm vi lãnh thổ Liên minh Châu Âu, thông qua chi nhánh hoặc thông qua quyền tự do cung cấp dịch vụ. Các nhà cung cấp dịch vụ tài sản điện tử cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa trên cơ sở xuyên biên giới không bắt buộc phải có sự hiện diện vật lý trên lãnh thổ của một Quốc gia thành viên chủ nhà. Các nhà phát hành, cung cấp tài sản tiền điện tử cho bên thứ ba có thể phải tuân theo một số nghĩa vụ như phải có bản cáo bạch theo quy định khi chào bán công khai; phải có quyền phát hành tiền điện tử từ các cơ quan liên quan; tuân thủ các quy tắc tiếp thị tiền điện tử ra công chúng (Điều 9. Công bố bản cáo bạch về tài sản tiền điện tử và truyền thông tiếp thị, Điều 12. Sửa đổi bản cáo bạch về tài sản tiền điện tử và truyền thông tiếp thị đã công bố).
Vương quốc Anh đã trở thành nền kinh tế lớn nhất trong số các quốc gia châu Âu với khối lượng giao dịch tiền điện tử khoảng 145 tỷ đô la
Thứ tư, cơ chế bảo vệ nhà đầu tư
Các biện pháp bảo vệ người tiêu dùng của MiCA được xây dựng để bảo vệ các nhà đầu tư và nhà giao dịch bằng cách áp đặt một số nghĩa vụ đối với những người tham gia thị trường. Điều này bao gồm công khai mẫu hợp đồng, các quy tắc liên quan đến quảng cáo, tiếp thị có mục tiêu và tính minh bạch bắt buộc trong việc cung cấp dịch vụ. Việc thực thi các yêu cầu nghiêm ngặt về minh bạch và công bố thông tin cho phép MiCA yêu cầu những người tham gia thị trường phải chịu trách nhiệm, giúp giảm khả năng gian lận và các hoạt động bất hợp pháp khác.
Liên minh Châu Âu thực thi các quy định quản lý và giám sát đối với các dịch vụ liên quan đến tài sản điện tử, như lưu ký, quản lý và tư vấn đầu tư… Các nhà cung cấp dịch vụ tiền điện tử có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý nếu xảy ra thiệt hại do các cuộc tấn công mạng hoặc sự cố kỹ thuật. Đồng thời, các nền tảng giao dịch cũng phải cảnh báo người dùng về những rủi ro có thể xảy ra trong quá trình chào bán tài sản điện tử ra công chúng.
Trong trường hợp, bất chấp các biện pháp đã được cơ quan có thẩm quyền của Quốc gia thành viên sở tại thực hiện, các hành vi bất thường vẫn tiếp diễn, dẫn đến vi phạm Luật MiCA, thì cơ quan có thẩm quyền quản lý tài sản điện tử của Quốc gia thành viên sở tại, sau khi thông báo cho cơ quan có thẩm quyền khác của Quốc gia thành viên sở tại, ESMA và EBA, sẽ thực hiện các biện pháp thích hợp để bảo vệ khách hàng của các nhà cung cấp dịch vụ tài sản điện tử và người nắm giữ tài sản điện tử, đặc biệt là người nắm giữ bán lẻ. Các biện pháp đó bao gồm ngăn chặn bên chào hàng, người tìm kiếm sự chấp thuận để giao dịch, bên phát hành ART hoặc EMT hoặc nhà cung cấp dịch vụ tài sản điện tử tiến hành các hoạt động tiếp theo tại Quốc gia thành viên sở tại. Đồng thời, thông báo cho ESMA và EBA ngay lập tức.
Thứ năm, về giám sát và cưỡng chế
MiCA cung cấp khuôn khổ giám sát và thực thi thông qua việc thành lập các cơ quan giám sát ở cấp quốc gia và liên quốc gia. Chính quyền các quốc gia sẽ giám sát các nhà cung cấp dịch vụ, trong khi Cơ quan Thị trường và Chứng khoán Châu Âu (ESMA) và Cơ quan Ngân hàng Châu Âu (EBA) sẽ giám sát các khía cạnh cụ thể, chẳng hạn như stablecoin và các dịch vụ xuyên biên giới. Các cơ quan có thẩm quyền được thực hiện các quyền giám sát và điều tra đối với bên chào hàng, bên tìm kiếm sự chấp thuận giao dịch, bên phát hành và bên cung cấp dịch vụ tài sản tiền điện tử.
Các cơ quan có thẩm quyền sẽ phối hợp, hỗ trợ các cơ quan có thẩm quyền của các Quốc gia thành viên khác, cũng như với EBA và ESMA về việc trao đổi thông tin hợp tác trong các hoạt động điều tra, giám sát và thực thi. Sự hợp tác giữa các cơ quan quốc gia và liên quốc gia giúp đảm bảo việc thực hiện, chấp hành các quy định MiCA trên toàn Liên minh Châu Âu. Trong một số trường hợp, ESMA và EBA có quyền can thiệp tạm thời vào các hành vi bất thường có thể hoặc đã dẫn đến các vi phạm của Luật MiCA bằng việc cấm hoặc hạn chế một số hoạt động.
Bên cạnh đó, để tăng cường tính giám sát và cưỡng chế, Luật MiCA đã quy định các hành vi vi phạm cụ thể giúp phòng ngừa và hạn chế lạm dụng thị trường liên quan đến tài sản điện tử như: Tiết lộ công khai thông tin nội bộ, cấm giao dịch nội gián, cấm tiết lộ thông tin nội bộ trái phép, cấm thao túng thị trường, phòng ngừa và phát hiện tình trạng lạm dụng thị trường.
Thứ sáu, cơ chế xử lý vi phạm
Mỗi quốc gia thành viên có thể quyết định các quy tắc về hành vi vi phạm phải chịu hình phạt hành chính hoặc hình phạt hình sự. Đối với việc xử lý hành chính thì tùy từng mức độ hành vi vi phạm mà mức phạt tối đa đối với cá nhân có thể lên đến là 5.000.000 EUR, đối với pháp nhân là 15.000.000 EUR.
Khi thực hiện xử lý các vi phạm, các cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét bản chất và mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm, trong đó có thể xét đến các yếu tố như thời gian và tần suất vi phạm, có các tội phạm tài chính xảy ra hay không, mức độ ảnh hưởng đến các thủ tục, chính sách, biện pháp quản lý rủi ro,...
Đối với các đơn vị phát hành ART quan trọng và EMT quan trọng thì, khi phát hiện có các hành vi vi phạm thì EBA có quyền thực hiện một hoặc nhiều biện pháp bao gồm:
(i) Ra quyết định yêu cầu nhà phát hành tài sản điện tử chấm dứt hành vi vi phạm;
(ii) Ra quyết định phạt tiền hoặc phạt tiền định kỳ;
(iii) Ra quyết định yêu cầu nhà phát hành tài sản điện tử cung cấp thông tin bổ sung, khi cần thiết để bảo vệ người sở hữu tài sản điện tử, đặc biệt là các nhà đầu tư bán lẻ.
(iv) Ra quyết định đình chỉ việc chào bán tài sản điện tử trong tối đa 30 ngày liên tiếp/mỗi lần vi phạm.
(v) Ra quyết định cấm chào bán tài sản điện tử khi phát hiện rằng có hành vi vi phạm Luật MiCA hoặc khi có cơ sở hợp lý để nghi ngờ rằng sẽ bị vi phạm;
(vi) Ra quyết định đình chỉ giao dịch tài sản kỹ thuật số trong tối đa 30 ngày làm việc liên tiếp khi có cơ sở hợp lý để nghi ngờ có hành vi vi phạm Luật MiCA;
(vii) Ra quyết định cấm giao dịch token liên kết tài sản quan trọng trên nền tảng giao dịch tài sản điện tử khi phát hiện rằng có hành vi vi phạm Luật MiCa;
(viii) Ra quyết định yêu cầu bên phát hành tài sản điện tử phải sửa đổi thông tin tiếp thị khi nhận thấy thông tin tiếp thị không tuân thủ quy định;
(ix) Ra quyết định đình chỉ hoặc cấm các hoạt động truyền thông tiếp thị khi có căn cứ hợp lý để nghi ngờ rằng có hành vi vi phạm Luật MiCa;
(x) Ra quyết định yêu cầu đơn vị phát hành tài sản điện tử phải tiết lộ mọi thông tin quan trọng có thể ảnh hưởng đến việc đánh giá tài sản điện tử được chào bán ra công chúng hoặc được phép giao dịch nhằm đảm bảo bảo vệ người tiêu dùng hoặc sự vận hành trơn tru của thị trường;
(xi) Ra cảnh báo rằng nhà phát hành tài sản điện tử không thực hiện nghĩa vụ của mình theo Luật MiCA;
(xii) Rút giấy phép của nhà phát hành tài sản điện tử;
(xiii) Ra quyết định yêu cầu loại bỏ một cá nhân khỏi cơ quan quản lý của đơn vị phát hành tài sản điện tử;
(xiv) Yêu cầu bên phát hành phải thiết lập số tiền mệnh giá tối thiểu đối với tài sản điện tử đó hoặc giới hạn số lượng tài sản điện tử được phát hành.
Ảnh minh họa
4. Kinh nghiệm cho Việt Nam
Thông qua những kinh nghiệm quan trọng mà Luật MiCA mang lại, Việt Nam cần sớm nghiên cứu, tiếp thu và áp dụng những điểm tích cực vào việc xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho thị trường tài sản điện tử trong nước.
Thứ nhất, xây dựng khuôn khổ pháp lý tài sản điện tử minh bạch và toàn diện
Việt Nam cần xây dựng một khuôn khổ pháp lý tài sản điện tử với những quy định rõ ràng, toàn diện và dễ tiếp cận để đảm bảo tính toàn vẹn của thị trường và giảm thiểu rủi ro gian lận như đưa ra các yêu cầu chặt chẽ về việc cấp phép và đáp ứng các điều kiện hoạt động đối với các đơn vị phát hành, đơn vị cung cấp dịch vụ tài sản điện tử. Đồng thời xây dựng chế định giám sát các giao dịch và bảo vệ quyền lợi khách hàng, chẳng hạn như kênh giao dịch, phương thức giao dịch hoặc ví chứa tài sản điện tử... Điều này có thể giúp hạn chế rủi ro, đảm bảo an ninh, tăng cường sự tin tưởng của nhà đầu tư vào thị trường tài sản điện tử.
Thứ hai, đề cao bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và phòng ngừa rủi ro
Cần quy định rõ ràng các biện pháp bảo vệ người tiêu dùng, chẳng hạn như yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ tài sản điện tử công bố thông tin đầy đủ và minh bạch về các sản phẩm và dịch vụ của họ. Mặt khác, các nhà đầu tư cũng phải được được thông báo về đặc điểm, chức năng và rủi ro của tài sản tiền điện tử mà họ có ý định mua. Đồng thời cần đặt ra các yêu cầu nghiêm ngặt đối với bảo mật và quản lý rủi ro để giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ người tiêu dùng tránh khỏi các rủi ro liên quan đến lừa đảo, mất tiền từ các sàn giao dịch không uy tín hoặc các hành vi gian lận. Các biện pháp bảo vệ này sẽ cần phải được áp dụng trong các quy định về quản lý thị trường và yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ phải minh bạch thông tin.
Thứ ba, đảm bảo sự phát triển an toàn và bền vững của thị trường tài sản điện tử
Khung pháp lý về tài sản điện tử không chỉ nhằm đảm bảo sự an toàn mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường tài sản điện tử. Trong đó để ngăn chặn thao túng thị trường và giao dịch nội gián (lạm dụng thị trường), cần đưa ra các quy tắc cụ thể nhằm tăng cường bảo mật, tránh các vụ xâm nhập trái phép và lỗi trong blockchain như xác minh danh tính người dùng... Thêm vào đó, cần phát triển hệ thống vật chất, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị hiện đại, thiết lập các quy trình và hệ thống bảo mật công nghệ thông tin đầy đủ để bảo vệ và chống lại các rủi ro từ khách quan (lỗi phần mềm/phần cứng) và chủ quan (tấn công phá hoại có chủ đích).
Thứ tư, xây dựng cơ chế giám sát và cưỡng chế hiệu quả
Việt Nam có thể học hỏi trong việc thiết lập các cơ quan có thẩm quyền chuyên biệt để quản lý lĩnh vực tài sản điện tử. Để tạo ra một hệ thống giám sát toàn diện và hiệu quả thì cần phải kết hợp giữa việc áp dụng các biện pháp xử lý nghiêm ngặt với việc giám sát chặt chẽ từ các cơ quan chức năng. Chỉ khi các hành vi vi phạm được xử lý kịp thời và hiệu quả mới đạt được tác dụng phòng ngừa răn đe, tạo động lực để các chủ thể tham gia thị trường tài sản điện tử tuân thủ các quy định pháp luật.
Thứ năm, tăng cường hợp tác quốc tế
Với việc hướng đến tài sản điện tử toàn cầu, thì Việt Nam cần tăng cường phối hợp với các tổ chức, quốc gia khác trên thế giới nhằm tạo cơ chế hợp tác quốc tế đối phó/làm giảm thiểu với các vấn đề xuyên quốc gia như về rửa tiền, tài trợ khủng bố và lách lệnh trừng phạt. Đồng thời nhằm chia sẻ thông tin, phát triển hệ thống trong nước, giải quyết các vấn đề liên quan đến tài sản điện tử có tính chất quốc tế.
Thứ sáu, đảm bảo tương thích với hệ thống pháp luật
Tài sản điện tử là một khái niệm tài sản mới, chưa từng được ghi nhận/công nhận trong bất kỳ văn bản quy phạm pháp luật nào của Việt Nam. Vì vậy, khi công nhận tài sản điện tử thì cần bổ sung loại tài sản này vào khái niệm tài sản trong Bộ luật Dân sự và các văn bản luật chuyên ngành khác. Việc xây dựng khái niệm, bản chất pháp lý của tiền điện tử còn là cơ sở để hoàn thiện các quy định khác như về thuế, quản lý tài chính, giải quyết tranh chấp...
[1]Khoản 1 Điều 3 Luật MiCA:
- Tài sản tiền điện tử là một biểu diễn kỹ thuật số của một giá trị hoặc một quyền có thể được chuyển giao và lưu trữ điện tử bằng công nghệ sổ cái phân tán hoặc công nghệ tương tự.
- Công nghệ sổ cái phân tán (DLT) là công nghệ cho phép vận hành và sử dụng sổ cái phân tán.
- Sổ cái phân tán là kho lưu trữ thông tin lưu giữ hồ sơ giao dịch và được chia sẻ và đồng bộ hóa giữa một tập hợp các nút mạng DLT bằng cơ chế đồng thuận.
Khổng Vũ Hà
Theo Phaply.net
