Toàn cảnh Hội nghị
Đồng chí Nguyễn Khánh Ngọc - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam; đồng chí Đào Ngọc Chuyền - Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam đồng chủ trì Hội nghị.
Dự Hội nghị còn có đại diện Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Dân vận Trung ương, các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Đảng ủy Trung ương Hội Luật gia Việt Nam, các Bí thư, Phó Bí thư, Chi ủy viên Chi bộ Liên đoàn Luật sư Việt Nam, cùng hơn 100 đảng viên trực thuộc Đảng bộ Trung ương Hội Luật gia Việt Nam và Chi bộ Liên đoàn Luật sư Việt Nam.
Giới Luật gia, Luật sư góp nhiều ý kiến tâm huyết vào các dự thảo Văn kiện Đại hội XIV
Phát biểu khai mạc, ông Đào Ngọc Chuyền - Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho biết Hội nghị hôm nay được tổ chức nhằm phát huy dân chủ, trí tuệ, trách nhiệm của đội ngũ luật gia, luật sư trong việc hoàn thiện các định hướng lớn của Đảng.
"Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng là sự kiện chính trị trọng đại của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tiến trình phát triển đất nước.
Các dự thảo văn kiện trình Đại hội là kết tinh trí tuệ, bản lĩnh và tầm nhìn chiến lược của Đảng, thể hiện khát vọng vươn lên của dân tộc Việt Nam vì “hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc”, ông Chuyền nhấn mạnh.
Ông Đào Ngọc Chuyền - Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam phát biểu khai mạc Hội nghị
Hội nghị sẽ tập trung thảo luận, đóng góp ý kiến tâm huyết, khách quan, khoa học và có căn cứ thực tiễn đối với các nội dung cụ thể như:
(1) Dự thảo báo cáo chính trị của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tại Đại hội XIV của Đảng.
(2) Dự thảo Chương trình hành động của Ban Chấp hành Trung ương Đảng thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
(3) Dự thảo Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam.
(4) Dự thảo Báo cáo tổng kết 15 năm thi hành Điều lệ Đảng (2011-2025) và đề xuất, định hướng bổ sung, sửa đổi Điều lệ Đảng.
Đồng chí Nguyễn Khánh Ngọc – Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam điều hành Hội nghị
Kỳ vọng những góp ý chuyên sâu, mang dấu ấn đặc thù của Luật gia, Luật sư
Phát biểu tại Hội nghị, ông Nguyễn Thái Học – Phó Bí thư Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể Trung ương đánh giá cao tinh thần trách nhiệm và năng lực chuyên môn của đội ngũ luật gia, luật sư. Ông Nguyễn Thái Học nhấn mạnh đây là dịp để giới luật học phát huy trí tuệ, bản lĩnh và trách nhiệm, đóng góp thiết thực vào việc hoàn thiện văn kiện Đại hội.
Ông Nguyễn Thái Học – Phó Bí thư Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể TW phát biểu tại Hội nghị
“Chúng tôi mong muốn nhận được những ý kiến phản ánh, góp ý chất lượng, có giá trị thực tiễn từ đội ngũ luật gia, luật sư. Hội nghị hôm nay với các chuyên gia pháp lý được kỳ vọng sẽ có những đóng góp chuyên sâu, mang dấu ấn đặc thù của lĩnh vực pháp luật”, ông Nguyễn Thái Học nhấn mạnh.
Để các ý kiến thảo luận đi vào chiều sâu, ông gợi mở bốn nhóm vấn đề trọng tâm cần tập trung góp ý:
Thứ nhất, góp ý những nội dung mang tính tổng thể, bản chất và bao trùm của các văn kiện từ bố cục, kết cấu đến nội dung cốt lõi.
Ông đặc biệt lưu ý vấn đề văn phong của văn kiện: “Tổng Bí thư đã yêu cầu văn kiện lần này phải ngắn gọn, dễ đọc, dễ hiểu, dễ nhớ. Tuy nhiên, văn phong trong dự thảo vẫn còn trừu tượng. Làm sao để văn kiện gần gũi, dễ tiếp cận hơn với đông đảo Nhân dân đó là điều cần được góp ý thẳng thắn”.
Thứ hai, cần xem xét một cách toàn diện vị trí và vai trò của đội ngũ luật sư, luật gia không chỉ trong lĩnh vực chuyên môn mà còn với tư cách là thành viên của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể.
Ông Học đặt ra vấn đề, đầu tiên đánh giá của Trung ương trong các nhiệm kỳ vừa qua về vai trò của đội ngũ luật gia, luật sư đã thực sự đầy đủ và thỏa đáng hay chưa. Tiếp đến trong dự thảo Văn kiện Đại hội XIV, cần xác định hệ thống tổ chức, vị trí và vai trò của đội ngũ luật gia, luật sư như thế nào cho phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của giai đoạn mới.
Thứ ba, tập trung vào xây dựng và hoàn thiện thể chế trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Ông đề nghị các chuyên gia pháp lý đóng góp ý kiến cụ thể về các giải pháp thể chế, chính sách mới nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn hội nhập sâu rộng.
Thứ tư, thảo luận sâu về phát huy dân chủ và bảo vệ quyền con người, quyền công dân một nội dung cốt lõi của Nhà nước pháp quyền. Theo ông, đây là lĩnh vực thể hiện rõ vai trò của giới luật gia, luật sư trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, góp phần củng cố niềm tin của người dân vào pháp luật và sự lãnh đạo của Đảng.
Tự chủ chiến lược phải dựa trên nền tảng pháp quyền mạnh
Phát biểu tại hội nghị, bà Lê Thị Mai Phương - Bí thư chi bộ Tạp chí Pháp lý, Phó viện trưởng Viện Khoa học Pháp lý và kinh doanh quốc tế bày tỏ sự đồng thuận cao với chủ đề Đại hội XIV, coi đây là chủ đề “cô đọng, giàu tính hiệu triệu, thể hiện khát vọng vươn lên mạnh mẽ của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XXI”.
Bà nhấn mạnh cụm từ "tự chủ chiến lược", coi đây là nội dung có ý nghĩa xuyên suốt, cần được soi chiếu sâu hơn từ góc nhìn của xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa vững mạnh, kiến tạo phát triển.
Theo bà Phương, tự chủ chiến lược không thể đạt được nếu thiếu nền tảng pháp quyền mạnh. Pháp quyền là "trục xương sống" của tự cường dân tộc – nơi mọi chính sách, cải cách và sáng kiến phát triển đều được vận hành minh bạch, có trách nhiệm và được kiểm soát hiệu quả.
Góp ý đối với Dự thảo Báo cáo Chính trị, bà Phương đề nghị nhấn mạnh mục tiêu “xây dựng thể chế kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập, minh bạch và có trách nhiệm”, đồng thời làm rõ nội hàm của “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” trong bối cảnh mới.
Theo bà, mô hình tăng trưởng cần dựa trên ba trụ cột: khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo; phát triển vùng động lực – liên kết vùng và nâng cao năng lực thể chế.
Bà Lê Thị Mai Phương - Bí thư Chi bộ Tạp chí Pháp lý, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Pháp lý và Kinh doanh quốc tế đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết
Bà cũng kiến nghị tập trung vào các trọng tâm như hoàn thiện pháp luật về quyền sở hữu, sử dụng, định đoạt tài sản; cải cách quản trị nhà nước theo hướng "điều tiết bằng pháp luật và dữ liệu số".
Đồng thời chú trọng xây dựng văn hóa liêm chính, kỷ luật và trách nhiệm trong hệ thống công vụ, ưu tiên phát triển nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực AI, dữ liệu lớn, năng lượng tái tạo.
Đề cập Dự thảo Báo cáo đánh giá 5 năm thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021–2030, bà Phương cho rằng cần đánh giá sâu hơn các hạn chế như phân hóa giàu nghèo, hiệu lực quản lý nhà nước, phòng chống tham nhũng, xử lý cán bộ vi phạm, đồng thời chỉ rõ nguyên nhân yếu kém trong công tác quy hoạch và bổ nhiệm cán bộ.
Bà nhấn mạnh việc làm nổi bật vai trò của kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và đổi mới sáng tạo, coi đây là động lực phát triển chủ yếu giai đoạn 2026–2030, cùng với hoàn thiện thể chế khoa học – công nghệ, Chính phủ số, quốc gia số, ứng dụng dữ liệu mở trong quản lý và tư pháp, phát triển cơ chế giải quyết tranh chấp ngoài tòa án.
Về Dự thảo Báo cáo công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng, bà Mai Phương kiến nghị bổ sung các hạn chế như: "Công tác học tập và làm theo Bác còn hình thức, một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa gương mẫu, việc xử lý vi phạm chưa nghiêm".
Bà Mai Phương cũng đề xuất ưu tiên nguồn lực cho các chiến lược trọng tâm trong Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội, đặc biệt là chuyển đổi sang kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế sáng tạo, với mốc thời gian, tiêu chí định lượng và cơ chế giám sát rõ ràng để bảo đảm hiệu quả thực thi.
Cần đổi mới tư duy lập pháp
Theo GS.TS Phan Trung Lý – nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, muốn phát triển nhanh và bền vững, điều cốt lõi là phải đổi mới tư duy lập pháp, coi hoàn thiện thể chế là nền tảng của mọi bước tiến.
GS.TS Phan Trung Lý nhấn mạnh, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng là sự kiện chính trị đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa quyết định đối với tương lai phát triển của đất nước trong giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, bước vào kỷ nguyên mới.
Ông tán thành với kết cấu, nội dung Dự thảo Báo cáo chính trị cũng như các chủ trương, chính sách lớn được nêu trong Văn kiện, đánh giá đây là bản dự thảo mang tính định hướng chiến lược, toàn diện, sâu sắc và thiết thực, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao của Đảng đối với Nhân dân và tương lai phát triển của đất nước.
Trong các nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, GS.TS Phan Trung Lý đặc biệt quan tâm đến nhiệm vụ, giải pháp hoàn thiện thể chế và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Ông nhận định, Dự thảo Văn kiện lần này đã có bước phát triển quan trọng khi nhấn mạnh việc "đẩy nhanh hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển nhanh, bền vững đất nước", trong đó thể chế chính trị giữ vai trò then chốt, thể chế kinh tế là trọng tâm, còn thể chế trên các lĩnh vực khác giữ vai trò quan trọng.
Cùng với đó là yêu cầu "tiếp tục hoàn thiện mô hình tổ chức tổng thể của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hiệu quả; mở rộng không gian phát triển; thực hiện mô hình hệ thống chính trị ba cấp, chính quyền địa phương hai cấp; giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa Nhà nước – thị trường – xã hội, để thị trường thực sự có vai trò quyết định trong huy động và phân bổ nguồn lực".
GS.TS Phan Trung Lý – nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đóng góp ý kiến tại Hội nghị
GS.TS Phan Trung Lý cho rằng, để thực hiện được những yêu cầu này, điểm mấu chốt nằm ở đổi mới tư duy lập pháp, bởi chính tư duy lập pháp sẽ quyết định chất lượng của thể chế và năng lực của Nhà nước pháp quyền.
Ông phân tích, hoạt động xây dựng pháp luật thời gian qua đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật, hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện, bao quát hầu hết các lĩnh vực đời sống; Quốc hội ngày càng chuyên nghiệp hơn trong quy trình lập pháp; vai trò của nhân dân, doanh nghiệp, giới học giả được mở rộng. Tuy nhiên, nhìn dưới góc độ khoa học chính trị - pháp lý, vẫn còn những "điểm nghẽn" cơ bản.
Theo GS.TS Phan Trung Lý, trước hết là nghẽn về tư duy lập pháp, tư duy làm luật còn nặng về quản lý hành chính, chưa chuyển mạnh sang tư duy kiến tạo, thúc đẩy phát triển; nhiều quy định vẫn thiên về "luật hóa" các biện pháp quản lý thay vì tạo khuôn khổ pháp lý mở cho sáng tạo, hội nhập và chuyển đổi số.
Bên cạnh đó, nghẽn về quy trình và kỹ thuật lập pháp cũng là vấn đề đáng lưu ý, việc lập chương trình, soạn thảo, thẩm định, thẩm tra còn thiếu tính khoa học; tình trạng "vừa làm luật, vừa sửa luật" vẫn phổ biến, làm giảm tính ổn định của hệ thống pháp luật.
Ngoài ra, còn tồn tại nghẽn về phối hợp thể chế giữa các cơ quan trong quy trình lập pháp, và nghẽn trong cơ chế phản biện, tham vấn xã hội, khi việc lấy ý kiến công chúng còn hình thức, thiếu chiều sâu khoa học.
Từ đó, ông khẳng định: "Để xây dựng Nhà nước pháp quyền hiện đại, Việt Nam cần một cuộc đổi mới toàn diện về tư duy lập pháp và quy trình xây dựng pháp luật".
Theo ông, đổi mới tư duy lập pháp phải được xây dựng trên ba trụ cột. Đầu tiên, là tư duy phát triển và kiến tạo, coi pháp luật không chỉ là công cụ điều chỉnh mà còn là "động lực thể chế" thúc đẩy sáng tạo, khơi thông nguồn lực, bảo đảm công bằng và bảo vệ quyền con người, quyền công dân trong kỷ nguyên số.
Tiếp đó là tư duy pháp quyền và kiểm soát quyền lực, chuyển từ "quản lý bằng mệnh lệnh hành chính" sang "quản trị bằng pháp luật", bảo đảm mọi quyền lực đều được kiểm soát bằng cơ chế pháp lý rõ ràng, minh bạch, có trách nhiệm giải trình.
Cuối cùng là đổi mới phương thức và quy trình xây dựng pháp luật, hướng tới nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, giảm mạnh thủ tục hành chính, chuyển từ "xin – cho" sang "phục vụ".
Thành Chung
Theo Phaply.net.vn
