Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Nguyễn Khánh Ngọc phát biểu khai mạc Hội nghị
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bí thư đảng ủy, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Nguyễn Khánh Ngọc nhấn mạnh: Việc Đảng và Nhà nước quyết định lấy ý kiến toàn dân về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam là một đợt sinh hoạt có ý nghĩa quan trọng, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, thể hiện tinh thần dân chủ, lắng nghe cầu thị và trách nhiệm trong việc hoàn thiện nền tảng pháp lý cao nhất của đất nước, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.
Mục đích và phạm vi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này không lớn, tập trung cho việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo Nghị quyết 18 và các kết luận của Trung ương, nhưng do vị trí đặc biệt quan trọng của Hiến pháp nên mọi sửa đổi, bổ sung đều có thể có tác động lớn và cần có nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng, dân chủ, tạo sự đồng thuận chung và bảo đảm các yêu cầu về kỹ thuật, tính khả thi và hiệu quả trong thực hiện sau khi ban hành.
Toàn cảnh Hội nghịLà tổ chức chính trị-xã hội-nghề nghiệp tập hợp hơn 100 nghìn hội viên, hoạt động trong lĩnh vực pháp luật, Hội Luật gia Việt Nam nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình trong việc phát huy trí tuệ, hiểu biết và kinh nghiệm của các hội viên và các chuyên gia để ngày càng có nhiều đóng góp tích cực cho việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam. Chính vì vậy, ngay sau khi Ủy ban Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 công bố để lấy ý kiến toàn dân về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp Nước CHXHCN Việt Nam, Hội Luật gia Việt Nam đã ban hành Kế hoạch số 165/KH-HLGVN ngày 6 /5/2025 triển khai tới tất cả các cấp hội và hội viên trên toàn quốc để hưởng ứng một cách có trách nhiệm, tham gia tích cực và đóng góp ý kiến tốt nhất cho lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này.
Trên cơ sở đó, với tinh thần trách nhiệm cao nhất, vì sự nghiệp chung của đất nước, bám sát các quan điểm chỉ đạo của Đảng, tại Hội nghị hôm nay, tôi đề nghị chúng ta tập trung thảo luận và đóng góp ý kiến vào 5 nhóm nội dung trọng tâm dự kiến sửa đổi, bổ sung của Hiến pháp năm 2013, với một số gợi ý bước đầu như sau:
1. Điều 9 - Quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội:
Việc sửa đổi, bổ sung Điều 9 không nhiều, nhưng tác động lại không nhỏ. Có thể sẽ có nhiều ý kiến tại Hội nghị về dự thảo Điều 9, nhưng tôi cho rằng vấn đề đặt ra là làm thế nào để bảo đảm được bản chất của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam “là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện” của các tổ chức chính trị, chính trị-xã hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, tầng lớp xã hội; và giữ đúng nguyên tắc hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là “phối hợp và thống nhất hành động” trong việc tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện dân chủ, giám sát và phản biện xã hội, góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước vững mạnh.
Bên cạnh đó, việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp cũng cần định hướng phát huy tối đa năng lực, kiến thức chuyên môn, sự năng động, chủ động và trách nhiệm của các tổ chức tham gia Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nhất là trong thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của từng tổ chức, cũng như là đóng góp vào công tác chung của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
2. Điều 10 - Quy định về Công đoàn Việt Nam:
Công đoàn Việt Nam là tổ chức có vị trí, vai trò quan trọng được quy định riêng tại Điều 10 Hiến pháp. Một số ý liên quan tới sửa đổi, bổ sung Điều 9 cũng liên quan tới Điều 10 này.
Việc sửa đổi, bổ sung cần tiếp tục khẳng định được vai trò của Công đoàn Việt nam với tư cách là đại diện của người lao động trong quan hệ lao động trong bối cảnh tình hình mới, có cân nhắc tới tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng của Việt Nam.
3. Điều 84 - Quyền trình dự án luật, pháp lệnh của các tổ chức chính trị - xã hội:
Việc sửa đổi, bổ sung các quy định này cần được tiến hành trên cơ sở đánh giá đầy đủ, chính xác có hay không các vướng mắc, khó khăn gì trong thực hiện Điều 84 và nếu có thì có phải là do quy định của Điều 84 không; và việc sửa đổi, bổ sung cũng cần gắn với bản chất và phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại Điều 9 Hiến pháp. Tinh thần là những gì đang làm tốt, phát huy hiệu quả, thực tiễn chứng minh là đúng thì không nhất thiết phải thay đổi nhất là khi mục đích và phạm vi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này là hẹp, với tiến độ khẩn trương.
Bên cạnh đó, việc phân công, giao nhiệm vụ cho cơ quan, tổ chức nào chủ trì soạn thảo, trình dự án luật và dự án pháp lệnh nào đếu cơ chế, quy định để Quốc hội, UBTV Quốc hội quyết định phân công theo quy định trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Nếu như vậy thì có cần thiết phải sửa đổi, bổ sung Điều 84 Hiến pháp không?
4. Điều 110 - Quy định về tổ chức đơn vị hành chính:
Điều 110 là quy định về các đơn vị hành chính của Nhà nước CHXHCN Việt Nam mà theo dự thảo sửa đổi, bổ sung thì được thu gọn đáng kể và chỉ quy định chung, dành cho Quốc hội quy định cụ thể. Ở đây thì chủ trương chấm dứt đơn vị hành chính cấp huyện đã rõ.
5. Các quy định khác liên quan đến chính quyền địa phương:
Sửa đổi, bổ sung các Điều 111,112, 114, 115 Hiến pháp về chính quyền địa phương – nơi thể hiện rõ nhất, sát nhất sự gắn bó, trách nhiệm, sự tương tác hàng ngày giữa người dân và chính quyền. Những sửa đổi, bổ sung cần bảo đảm các nguyên tắc, định hướng và yêu cầu của xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong thời gian tới.
Tác động của sửa đổi, bổ sung các quy định Hiến pháp về tổ chức đơn vị hành chính và 'chính quyền địa phương là khá lớn. Ở đây có lẽ cũng phải nêu thêm một vấn đề là các cơ quan chính quyền thì được tính toán, quy định khá đầy đủ, kể cả điều khoản chuyển tiếp trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội. Tuy nhiên, các quy định về các tổ chức ngoài nhà nước ví dụ như Hội luật gia địa phương và có lẽ nhiều tổ chức chính trị-xã hội và hội khác cũng có vấn đề tương tự khi chưa rõ định hướng sắp xếp tổ chức thế nào tại địa phương. Hội luật gia có hơn 100 nghìn hội viên chủ yếu sinh hoạt tại cơ sở và Hội luật gia chỉ tổ chức tới cấp huyện (hơn 500 Hội) với khoảng 7000 chi hội trực thuộc tại xã, phường, cơ sở. Nếu bỏ đơn vị hành chính cấp huyện thì liệu Hội luật gia cấp huyện có còn tồn tại không? Câu trả lời cần được đặt vào bối cảnh, tình hình hiện tại với tinh thần khẩn trương “vừa chạy, vừa xếp hàng” khó cầu toàn. Và nếu không còn Hội luật gia ở cấp huyện thì được hiểu là các chi hội trực thuộc Hội luật gia cấp huyện cũng không còn cơ sở pháp lý tồn tại. Vấn đề đặt ra là nếu không có định hướng, giải pháp phù hợp và kịp thời, thì việc bỏ đơn vị hành chính cấp huyện có thể dẫn tới hệ quả nặng nề là giải tán hàng trăm Hội luật gia cấp huyện và hàng nghìn chi hội luật gia cơ sở. Theo đó hàng chục nghìn hội viên Hội luật gia sẽ không có tổ chức để sinh hoạt. Việc tiến hành thành lập mới theo đúng quy định hiện hành các tổ chức Hội luật gia ở cơ sở trong tương lai sau này sẽ mất nhiều thời gian, công sức và chi phí. Đây có lẽ không phải là mục tiêu của lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này.
Nên chăng trong Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 có thêm quy định giao cho Chủ tịch UBND cùng cấp quyết định thành lập có thể tạm thời Hội luật gia cùng cấp và chỉ định Chủ tịch và cơ quan lãnh đạo Hội để duy trì tổ chức, hoạt động, sớm tổ chức Đại hội theo quy định.
Việc sửa đổi Hiến pháp không chỉ đòi hỏi sự đúng đắn về mặt chính trị, pháp lý, mà còn phải đặt ra yêu cầu cao về tính ổn định lâu dài của quy định Hiến pháp, sự đồng bộ, tính khả thi và yêu cầu hiệu quả trong thực hiện. Các vấn đề kỹ thuật văn bản cũng đòi hỏi có sự kỹ lưỡng, chuẩn chỉ và thống nhất đổi với văn bản quan trọng như Hiến pháp. Các đại biểu cố gắng đóng góp ý kiến để làm sao các quy định mới được sửa đổi, bổ sung đáp ứng được các yêu cầu này.
Hội Luật gia Việt Nam mong muốn Hội nghị hôm nay sẽ là diễn đàn để các hội viên Hội Luật gia Việt Nam, các chuyên gia, nhà khoa học và toàn thể đại biểu phát biểu một cách có trách nhiệm, đóng góp để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam đúng với định hướng của Đảng và yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Các ý kiến cố gắng cụ thể, tập trung vào lời văn Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và nếu thấy cần hoàn thiện thêm Dự thảo Nghị quyết thì mong đề xuất lời văn cụ thể, phù hợp.
Sau Hội nghị này, Hội Luật gia Việt Nam sẽ tổng hợp ý kiến của toàn hệ thống các cấp hội trên toàn quốc và cùng với kết quả Hội nghị sẽ có văn bản góp ý chung của Hội Luật gia Việt Nam đối với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, gửi các cấp có thẩm quyền.
BBT
Theo Phaply.net.vn
