Người biểu tình tụ tập tại Foley Squar, New York ngày 2/6. Ảnh: AP
MỸ Không chỉ bị phân biệt chủng tộc như vụ George Floyd, người da màu còn yếu thế và tổn thương về kinh tế lớn sau mùa dịch.
Một thập kỷ trước khi Covid-19 xuất hiện, điều kiện kinh tế người da màu tại Mỹ dần phục hồi sau cuộc suy thoái 2007-2009. Nhưng rồi, việc đóng cửa nền kinh tế vì đại dịch lại lần nữa hủy hoại họ. Và tuần trước, cái chết của người đàn ông da màu George Floyd dưới bàn tay cảnh sát đã kích hoạt làn sóng giận dữ của cộng đồng này.
Tờ Wall Street Journal bình luận rằng, các sự kiện đã phản ánh sự bất bình đẳng "đau đớn", đè nặng lên người da màu từ cách họ được đối xử bởi hệ thống tư pháp pháp đến sức khỏe và thu nhập.
Tháng 2/2020, tỷ lệ thất nghiệp của người da màu là 5,8%, giảm mạnh so với mức 16% vào giữa năm 2011, là mức gần thấp nhất kể từ khi dữ liệu được thống kê vào đầu những năm 1970. Tuy nhiên, tỷ lệ này vẫn gấp đôi so với người da trắng.
Ở góc độ toàn diện hơn, tỷ lệ người da màu trong độ tuổi lao động có việc làm vào tháng 2 vừa qua là 59%, chỉ thấp hơn 2 điểm phần trăm so với người da trắng, gần như là khoảng cách hẹp nhất từ năm 1972. Mức lương cho người da màu cũng tăng tốc trong giai đoạn này.
Vấn đề là, sự khác biệt về thu nhập và độ giàu có hầu như không thay đổi. Năm 2018, thu nhập hộ gia đình da màu trung bình, đã được điều chỉnh theo lạm phát, vẫn thấp hơn 5% so với năm 2000. Trong khi đó, thu nhập hộ gia đình da trắng cao hơn 6%. Tiền lương của người da màu bắt đầu tăng tốc vào năm 2015, song khoảng cách với lương của người da trắng không thu hẹp.
Dù tất cả chủng tộc tại Mỹ đều bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, người da màu chậm phục hồi hơn cả. Năm 2016, hộ gia đình da màu có giá trị tài sản ròng trung bình 18.000 USD, so với 171.000 USD của người da trắng.
"Họ bị tổn thương hàng đầu trong cuộc khủng hoảng này", Nhà kinh tế Ellora Derenoncourt, nói rằng công việc của người da màu tiếp xúc nhiều nguy cơ hơn trong đại dịch. "Công nhân người da màu và người Latinh có tỷ lệ làm việc tại nhà thấp nhất và có nhiều khả năng làm việc trong các ngành được coi là thiết yếu", vị chuyên gia nói và cho biết bất bình đẳng cũng thể hiện rõ trong mùa dịch.
Michael Nutter, cựu thị trưởng Philadelphia, nói rằng người da màu mắc bệnh và tử vong vì Covid-19 cao hơn chủng tộc khác, khiến một số gia đình mất đi trụ cột kinh tế. Khi các trường học đóng cửa, trẻ em da màu có hoàn cảnh khó khăn ở các thành phố ít được trang bị điều kiện để học trực tuyến như trẻ em ở vùng ngoại ô giàu có.
Vì có ít tài sản như tiền mặt, các gia đình da màu thường phải cắt giảm chi tiêu nhiều hơn so với các gia đình da trắng khi phải đối mặt với cú sốc thu nhập, Damon Jones, Nhà kinh tế tại Đại học Chicago, nói.
Triển vọng sinh kế của người da màu sẽ phụ thuộc vào sức khỏe tài chính của các thành phố và khu vực lân cận, nơi bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch và bây giờ là bởi tình trạng bất ổn dân sự. Ông Michael Nutter nói rằng đại dịch sẽ buộc các chính quyền địa phương tăng thuế, hoặc cắt giảm các dịch vụ quan trọng cho công dân của họ.
Thực tế, nhiều vấn đề mà người da màu đang đối mặt ngày này vốn đã được ghi nhận trong báo cáo Kerner Commission 1968, phản ảnh sự thất vọng của họ trong việc thiếu cơ hội kinh tế và tác động của các cuộc bạo loạn trên khắp thành phố của Mỹ giai đoạn 1965-1968.
Theo một nghiên cứu, những cuộc bạo loạn ấy đã làm giảm giá trị tài sản của người da màu trong nhiều thập kỷ sau đó. Nhưng William Collins, chuyên gia của Đại học Vanderbilt, nói rằng câu chuyện của ngày hôm nay có thể khác.
Hiện tại, nhiều người da màu đã chuyển đến vùng ngoại ô hoặc các thành phố giàu có hơn so với những năm 1960. Họ cũng tham gia vào ngành phi công nghiệp nhiều hơn các thập niên trước. Cùng với đó, hầu hết các thiệt hại vì bạo loạn tuần qua ở các khu bán lẻ và văn phòng, trong khi đó, các khu phố của người da màu chính là nơi chịu tàn phá chính trong làn sóng bạo loạn những năm 1960.
Bà Derenoncourt nói việc tăng mức lương tối thiểu liên bang trong thập niên 1960 cho các ngành mà người da màu tham gia nhiều, như dịch vụ, đã tác động rất lớn đến việc thu hẹp khoảng cách thu nhập với người da trắng. Nhưng vấn đề là, mức lương tối thiểu liên bang đã không được nâng lên trong một thập kỷ qua. "Có thể sửa đổi và thu hẹp khoảng cách, với những chính sách đơn giản", bà nói.
Phiên An (theo WSJ) https://vnexpress.net/
